Nur-ül Bahir Gambotu

İmalatçı	F.Barachini, Sampierdarena
Sipariş	1897
K.K.	1898
D.İ.	1898
D.K.	1906
Ağırlık	450 ton
Boy	52 m
En	7.8 m
Su Çekimi	4.4 m
Motor	2x tri.ex. 6-cyl (Wilson&MacLaren, Sampierdarena)
Motor Gücü	1200 ihp
Hız	14.5 knot
Personel	60
Silahlar	2x47 mm top

A)Hizmet Hayatı= Aslında Fas Sultanı için inşa edilen ve Siri-ül Türk ismine sahip olan gemi, henüz inşa halindeyken Osmanlı devletine satılmıştır. Aralık 1898 de adı Nur-ül Bahir olarak değiştirilen gemi, 1903-1906 yılları arasında Osmanlı Reji İdaresi için hizmet vermiş ve 1906 yılında da Osmanlı donanmasına katılmıştır. Balkan Savaşları esnasında devriye, topçu destek, çıkarma ve koruma gibi çeşitli alanlarda hizmet veren Nur-ül Bahir, 1913 yılında yedeğe alındı fakat 1.Dünya Savaşının başlaması yüzünden tekrardan aktif hizmete alınmak zorunda kalmıştır.

B)Batırılışı= 30 Nisan 1915 tarihinde Mürefte açıklarında görülen İngiliz E-14 denizaltısı, 1 Mayıs 1915 (Cumartesi) günü Marmara denizinde tarassud vazifesi gören Nur-ül Bahir gambotu ile karşılaşır. Saat 10:40'ta Mürefte ile Şarköy arasında ve Eriklice istikametinde, kıyıdan yaklaşık 4 mil açıkta seyreden Nur-ül Bahir gambotu sancak baş omuzluğunda denizaltının menşuru fark edildiğinde aralarında hemen hemen 150 metrelik bir mesafe vardı. 

Geminin sancak baş tarafındaki 47 mm'lik toptan atılan ilk mermiden sonra E-14 bir torpido yolladı. Torpido, geminin pruvasından 1 metre uzaktan geçerek ıskaladı. Vardiya subayının talimatlarıyla manevralar yapan gemi bu şekilde torpidodan kaçmaya çalıştı. Ancak denizaltıdan atılan ikinci bir torpido, Nur-ül Bahir'in sancak baş omuzluğundan ve tam da cephanelik hizasından isabet ederek büyük bir patlamaya neden olmuştur. Bu anı, Nur-ül Bahir'in 2.kumandanı şu sözlerle anlatmıştır=

''Köprüüstünün yıkılmakta olduğunu görerek baş tarafın daldığını müşahede ettim. Geminin dağılan kısmının demir aksamıyla ağaç parçalarının bir baran-ı bela gibi deniz suyuyla karışıp kıç tarafa doğru yağdığı esnada patalyanın alaborasıyla meşgul olmak istediğim zaman dağılmamış olan kıç tarafının da başı dikilerek kemati süratle battığını gördüm. Gemide mevcut tekmil can kurtaranlar güvertede ve fistan üzerinde aim hazır bulunuyordu.

Görebildiğim asker ve zabit bulunduğum yerde bağırarak ve cankurtaranları alarak denize atlamalarını ihtar etmekteyken, geminin kıç tarafının da batmış olduğunu kendimi suyun içinde bulduğum zaman anladım. Denizin yüzeyine çıktığımda uğradığımız bu feci akibetin müsebibimi deniz üzerinde bir daha görebilmek mümkün olmadı. Geminin tamamıyla batması 1 dk dahilinde olmuştu. Baş tarafı köprü hizasında tamamıyla paralanmış ve kalan kıç tarafı ile başa doğru dikilerek batmıştı.''

Gemi hemen batmış; hava sakin ve dalgasız olduğundan personel, kurtulmak için sahile doğru yüzmeye başlamıştır. 2 mil kadar yol aldıktan sonra Mürefte'den yollanan 10 adet sandalın yardımıyla saat 13:15'te karaya çıkarılmıştır. Sahilde bir süre dinlenen personelin sağlık kontrolleri, Mürefte belediye tabibi tarafından yapılmıştır.

C)Durumu= Müreftenin 1.4 mil açığında ve 48 metre derinde (55-60 metreye kadar parçaları var) bulunan enkazın hem burnu ezilmiş/dağılmış durumda hem de üst yapısı dağınık ve direği de kırılmış durumdadır. Kıç tarafta trol ağlarının mevcut olduğu gemide hem implosion hasar var hem de şaftları görülebilecek derecede bacası yıkılmıştır. Üstteki ahşap güvertesi çürüdüğünden dolayı ambarları görülebilen enkaz, yer yer kumluk ile balçık bir zemin üzerinde yatmaktadır ve ana gövdesi tek parça halindedir. Partiküllerden dolay görüş bulanık ve su yemyeşil. 

KAYNAKLAR

1- https://www.warsailors.com/forum/archive/forum/read.php-1,41561,60147.html#

2- https://www.forum-marinearchiv.de/smf/index.php?topic=31532.0

3- https://www.gezginkorsan.org/forum/guverte-sohbetleri/tarihi-gemiler/msg251827/#msg251827

4- The Ottoman Steam Navy (1828-1923)

5- Beşiktaş Deniz Müzesi

6- Derinlerden Yansımalar (2013) Kitabı

7- Selçuk Kolay

8- Saki Uğurlu

9- 1.Dünya Savaşında Çanakkale Boğazı ve Marmara'da Denizaltı Muharebeleri (Yüksek Lisans Tezi, Kemal Koç, 2012)