Mariotte Denizaltısı
İmalatçı
|
Arsenal de Cherbourg |
Sipariş
|
31 Aralık 1906 |
K.K.
|
30 Mart 1908 |
D.İ.
|
2 Şubat 1911 |
D.K.
|
5 Aralık 1913 |
Ağırlık
|
545 ton (suüstü), 664 ton (sualtı) |
Boy
|
64.75 m |
En
|
4.3 m |
Su Çekimi
|
3.82 m |
Motor
|
2x515 kw dizel ve 2x368 kw elektrik |
Motor Gücü
|
|
Hız
|
14.2 knot (suüstü), 11.7 knot (sualtı)
|
Personel
|
32 |
Silahlar
|
4x45 cm TT ve 2xDrzewiecki drop collars |
Fransız Donanmasında hizmet etmiş uzun mesafe tipi bir denizaltı olan Mariotte;.adını, 17.yy'da ölen fransız fizikçi Edmee Mariotte'nin anısına almıştır.
A)Tasarımı=Fransız Donanma Bakanlığının 1906 yılında düzenlediği denizaltı tasarım yarışmasını kazanan tasarım olan Mariotte, adını Fransa'nın deneysel fizikçilerinden biri olan ve 17.yy'da yaşamış olan Edmee Mariotte'dan almıştır. Şeklinden dolayı diş fırçasına benzemesi sayesinde ''Brosse a dents'' lakavı verilen denizaltı; 9 adet su geçirmez bölmeden oluşmaktaydı ve biri suüstünde, öbürü de sualtında kullanılmak üzere iki dümene sahipti.
Denizaltının test sürecinde, dalış esnasında tanklarına hızlıca su aldığı, fakat yüzeye çıkarken yavaşça boşalttığı fark edildi.Bunun haricinde sallanmaya meyilli olduğu ve stabil durumda kalma yetisinin o kadar iyi olmadığı da fark edilmişti.
Denizaltıda; yüzeyde kullanılması içi 2 adet 6 silindirli Sautter & harle dizel motoru (700 metric HP) ve sualtında kullanılmak üzere de 2 adet Breguet elektrikli motoru (500 metric HP) olmak üzere 4 adet motor vardı.Test aşaması sırasında ulaştığı 14.2 knotluk hız sayesinde, Fransız donanmasındaki en hızlı denizaltı haline geldi (bu rekor ancak 35 yıl sonra kırılabilecekti).
4 adet 45 cm'lik torpido tüpü ve 2 adet Drzewiecki drop collar'ı olan denizaltıda, 1.Dünya Savaşına girdiği dönemde Modele 1911Y torpidoları kullanılıyordu. 110 kg'lık patlayıcı başlıkları olan bu torpidoların saatte 67 km'lik bir hızları ve 2 km'lik bir menzilleri vardı.
B)Hizmet Hayatı= Test süreci sırasında bazı sorunlar yaşayan Mariotte, bu sorunlar giderildikten sonra Fransız donanmasına katıldı ve hizmet hayatının ilk dönemleri boyunjca English Channel bölgesinde hizmet (Calais'teki denizaltı flotillası emrinde) verdi.
1.Dünya Savaşı başlayınca ilk olarak Toulon'a yollanan ve Güney Fransa'daki Provence açıklarında devriye görevleri yapan (Mediterranean Squadron komutasında) Mariotte, Temmuz 1915'te Çanakkale Boğazından girmeti denemesi ve Marmara Denizinde bulunan İngiliz E-14 denizaltısıyla buluşması için Mudros'a yollandı.
C)Batışı= Beklenen deneme 25 Temmuz 1915 akşamında geldi. Saat 18:00 civarında Fransız muhribi Poignard eşliğinde Helles Burnuna kadar yüzeyde giden Mariotte, 26 Temmuz günü saat 03:12'de Seddülbahir'e varmış ve burada 2 saatlik bir batarya şarj süresinde sonra boğaz'dan içeri giriş yapmıştır.
Çimenlik kalesi yakınlarındaki mayın hattında bulunan mayınlardan birisine takılan Mariotte, mayından kurtulabilmek için saat 05:34'te komutanı LV Fabre'nin emrinde yüzeye çıkar. O sırada 200 metre uzaklıkta yüzeye çıkan Mariotte'u fark eden tabyalar, denizaltıyı ateş altına aldı.
Kulesinden vurulduğu için dalışa geçemeyen denizaltının komutanı, beyaz bayrak sallayarak teslim olma isteğini bildirir ve bunun üzerine topçu ateşi kesilir. Bu esnada önemli evrakı ve ekipmanı yoketme fırsatı yakalayan denizaltı personeli; deniz musluklarını açtıktan sonra, batmaya başlayan denizaltıyı terk eder ve esir alınırlar. Tüm personel kurtuldu ve savaş sonuna kadar esir olarak tutuldular.
D)Sonrası= 5 Aralık 1919 tarihli Fransız resmi gazetelerinde kaybı açıklanan Mariotte; uzun yıllar boyunca Çimenlik Kalesi yakınlarında yatmış ve enkazdan çıkarılan motorlar, 1929 Haziran'ında Jandarma Erat Mektebi Kumandanlığı tarafından işler hale getirildikten sonra Çanakkale kasabasına elektrik getirmek amacıyla kullanılmıştır.
1958 yılında Alman Wolf Şirketi tarafından kısmen sökülen denizaltının gövdesi, daha sonraları Nara'da bulunan deniz üssüne ait bir iskeleye temel olması için oraya yollanmıştır.
Enkaza ait kalıntılar 2004 yılında Savaş Karakaş tarafından keşfedilmiş ve askeriye ile yapılan işbirliği sonucu enkazın üstündeki beton kaldırılmış ve arkeolojik incelemeler yapılmıştır.Bu inceleme sırasında sığ suda bulunan bazı parçalar çıkarılmıştır.
KAYNAKLAR
1- https://en.wikipedia.org/wiki/French_submarine_Mariotte
2- https://pl.wikipedia.org/wiki/Mariotte_1911
3- https.//kaanaltin.com/mariotte.html
4- https://www.canakkaleaynalipazar.com/yazarlar/dr-mithat-atabay/canakkale-ye-elektrik-nasil-geldi-ariza-oldugunda-nasil-care-bulundu/359/
5- Çanakkale Geçildi Mi Belgeseli