HMS E-20
|
İmalatçı
|
Vickers, Barrow |
|
Sipariş
|
|
|
K.K.
|
25 Kasım 1914 |
|
D.İ.
|
12 Haziran 1915 |
|
D.K.
|
30 Ağustos 1915 |
|
Ağırlık
|
673 ton |
|
Boy
|
55 m |
|
En
|
4.6 m |
|
Masraf
|
105700 pounds |
|
Motor
|
2x 800 HP dizel ve 2x420 HP elektrik motoru |
|
Menzil
|
3600 nmi |
|
Hız
|
15 knot
|
|
Personel
|
31 (3 subay ve 28 denizci) |
|
Silahlar
|
5x45 cm TT ve 1x152 mm güverte topu |
A)Tasarımı= E-sınıfı bir denizaltı olan E-20, teknik özellikleri bakımından kardeş denizaltıları ile aynı özelliklere sahipti. 51 ton yakıt taşıyabilen denizaltının 3600 nmi'lik (5600 km) bir menzili vardı ve 30 metrelik bir maksimum dalış derinliğine sahipti.
B)Hizmet Hayatı= Doğu Akdeniz'de faaliyet gösteren E-20, 6 Kasım 1915'te Fransız denizaltısı Turquoise ile buluşmak üzere planlanmıştı. Ancak; 30 Ekim 1915'te Turquoise, Türk kuvvetleri tarafından Nara açıklarında karaya oturtuldu.
Mürettebat denizaltıyı sabote etmeden o kadar aceleyle tahliye etti ki, içeride saklanan gizli belgeler daha sonra içeri giren Türk kuvvetleri tarafından keşfedildi. Belgeler İstanbul'a gönderildi ve burada ayrıntılı olarak incelendi ve Alman amiral Souchon, 4 Kasım 1915'te İstanbul'daki Alman denizaltısı UB-14'e, E-20'yi durdurması için bir emir gönderdi:
''Görev: Marmara Denizindeki Düşman Denizaltılarına Saldırın
1.Düşmanlarla ilgili haberler: 3 ve 4 Kasım günleri bir düşman denizaltısı Mudanya açıklarında tespit edildi. Turkuaz sonrasında; E-12, E-20 ve H-1 denizaltılarının Marmara Denizinde varlıkları olası.
2.Düşman denizaltıları 40 derece 45 dakika Kuzey ve 28 derece 10 dakika Doğu koordinatlarında saat 9-10 am veya 9-5 pm 'de buluşacak.
Emir: UB-14 öğlen 12 civarı ve bir gammbot eşliğinde limandan ayrılacak ve buluşma yerine giderek düşmanı bekleyecek.
Dönüş: 7 Kasım günü gece yarısı vaktinde, Proti adasının 2 deniz mili doğusunda eskort edecek gambot bekliyr olacak. İşaret fişeğine beyaz yıldız ile yanıt verilecek. gez.Souchon''
Emri alan UB-14, 5 Kasım 1915 günü saat 12:10'da limandan ayrıldı ve buluşma yerine doğru gitti. Tespit edilmemek için buluşma yerinin henüz 10-15 deniz mili ötesinde dalışa geçen UB-14, saat 4 civarında E-20'yi tespit etti. Bu tespitten sonra meydana gelenleri, UB-14 denizaltısının komutanı Von Heimburg tarafından denizaltının seyir defterine yazılan satırlardan okuyalım:
''16:28: Tekneye doğru 160 derece dönüyorum. Menzil 1200 m'ye düştüğü için dümdüz ileride. Periskopu kaldırmadan önce, kulenin hemen arkasına nişan noktasını alıyorum ve bununla torpidonun ateşlenmesini emrediyorum. Menzil 500 m, derinlik 1,5 m. Sadece yarım hızda gittiğim için, torpido ateşlendikten sonra kulem suyun yüzeyine çıktı. Torpidonun izi düşman tarafından çok geç görüldü.
17:16: Torpidonun denizaltına geminin ortasında çarptığı görüldü. Teknede zayıf bir patlama sesi duyuldu. Düşman denizaltısı duman ve su sütunu tarafından tamamen gizlenmişti ve bunlar dağıldığında ortadan kaybolmuştu.
17:20: Yüzeye çıktım ve kaptanı, iki subayı ve altı denizciyi sudan çıkardım. Çok az enkaz görülüyordu. Yüzeyde üsse geri döndüm.
17:20de su üstüne çıkan UB-14, ilk etapta sudan altı kişiyi ve daha sonra E-20 denizaltı komutanı Warren ile yardım ettiği 2 kişiyi sudan çıkardı. Bu kurtulanlara kuru elbise ve sıcak içecekler verildi. Von Heimburg tarafından sorguya çekilen Warren, E-20'nin 4 haftadır Marmara'da olduğunu ve UB-14'ü Turkuaz denizaltısı sandıklarını belirtmiştir.
Üzerlerine doğru UB-14 tarafından atılan torpidoyu fark edince kaçınmaya çalışmışlar. E-20'den kurtulan denizcilerden birisi ve olay esnasında dişlerini fırçalamakta olan Warren, torpidonun patlaması üzerine denizaltıdan dışarı fırlamışlardı. Görevin tamamlanması üzerine İstanbul'a dönen UB-14, E-20'den kurtulanları burada yetkililere teslim etmiştir.
KAYNAKLAR
1- https://en.wikipedia.org/wiki/HMS_E-20
2- https://www.dreadnoughtproject.org/tfs/index.php/H.M.S._E_20_(1915)
3- https://military-history.fandom.com/wiki/British_E-class_submarine
4- Der Krieg Zur See, Der Krieg in Den Türkischen Gewassern. (Erster Band: Die Mittelmeer-Division, 1923)
5- The Hunter Hunted Submarine Versus Submarine Encounters From World War I to The Present
