Dofen Romörkörü
|
İmalatçı
|
F.Barachini, Sestri Ponente |
|
Tipi
|
Romörkör
|
|
Sipariş
|
1894
|
|
Kızağa K.
|
1895
|
|
Denize İ.
|
1895
|
|
Ağırlık
|
125 ton
|
|
Boy
|
26.1 m
|
|
En
|
5.89 m
|
|
Su Çekimi
|
3.5 m
|
|
Motor
|
1c compound 2 cyl. vertical (Wilson & Maclaren)
|
|
Personel Silahlar
|
13 (1 Subay ve 12 Denizci) 1x37 mm top (QF)
|
A)Hizmet Hayatı= Dauphin adıyla denize indirilen gemi; Fransız bayrağı altında, hizmet hayatına ilk olarak J.Compte Calise (mgr) G.P. Lecos, İstanbul şirketinde hizmet vererek başladı. 19 yıl kadar bu şekilde hizmet veren Dauphin romörkörü, Zonguldak'ta bulunduğu esnada 4 Kasım 1914 tarihinde Osmanlı hükumeti tarafından el konuldu.
B) Askeri Hizmet= Mart 1915'te İstanbul'a çekilen Dauphin romörkörüne, Dofen ismi verilmiş ve Osmanlı Donanmasında hizmet hayatına başlamıştır.
C)Batırılışı= Kaptanı Yzb. Nazmi Bey'in aldığı emre göre; Dofen'in 5 tane cephane yüklü mavnayı arkasına bağlayıp Çanakkaleye götürmesi gerekiyordu.Bu sefer sırasında da kendine eskort olarak Yarhisar muhribi verildi.
Birkaç gemiden daha oluşan bu konvoy İstanbul'dan yola çıktı (yolculuk öncesinde Marmara Denizinde dolaşmakta olan İngiliz denizaltılarına karşı uyarılmışlardı). Dofen romörkörü 5 tane mavnayı çektiği için yavaş gidiyordu.Bu yüzden diğer gemiler onu kolayca geçti ve uzaklaştı.
Dofen, epey uzun süren bir yolculuktan sonra Tekirdağdaki Kumbağı mevkii açıklarına geldi ve kısa bir süre içerisinde de bölgede dolaşmakta olan İngiliz E-11 denizaltısı ile karşılaştı.E-11 denizaltısı; 22 Ağustos 1915 günü gerçekleşen bu karşılaşma esnasında üç kez hücum girişiminde bulunduysa da bunlar, Yarhisar'ın yaptığı manevralar ve açtığı top ateşi sayesinde başarısız olacaktı.
Ama aksilikler burada bitmeyecekti.Çünkü Dofen'in motoru bozulmuş ve gemi hareketsiz bir biçimde denizin ortasında kalakalmıştır.Personel motoru onarmayı denedi ama başaramadı.Yarhisar; Dofen'in bu durumunu öğrenince, romörkörün çektiği mavnalardan 3'ünü kendisine bağladı ve konvoyun diğer gemilerini korumaya gitti.
Dofen'in kaptanı ise mavnaları; romörkörün önüne bağladı ve onlara yelken takarak kendi yoluna devam etti.Yol sırasında İskenderun vapuruna rastladılar ve vapurun kaptanı onları Palatya Limanı'na kadar çekmeyi kabul etti.
Dofen; İskenderun'a bağlanmış olarak yoluna devam ederken,E-11 denizaltısı tekrar bölgeye geldi ve topçu ateşine başladı.İskenderun Vapuru her ne kadar bu ateşe karşılık verdiyse de kaçmak zorunda kaldı (bunu yaparken Dofen'in ipini kesti ve personelini böylece ölüme terk etti).
İskenderun çoktan uzaklaşmışken; E-11 denizaltısı, Dofen'e teslim olma çağrısında bulundu.Karşılık olarak mavzer ateşi açıldı ve askeri belgelerin imhasına başlanıldı.E-11 personeli de bir süreliğine tüfek ateşi açtı ama bir süre sonra topçu ateşine geçtiler.Atılan mermilerden biri kaptan köprüsüne,öbürü de ambara isabet ederek hasara neden oldu.
Ambara isabet eden merminin açtığı delikten dolan su, Dofen'i yavaşça batırmaya başladı. Geminin kurtulamayacağını anlayan personel, can yeleklerini takıp denize atladılar.Bu sırada,Dofen'in çektiği mavnalardan birinde bulunan cephane patlamış ve bu cephaneden saçılan şarapnel parçaları pek çok kişinin yaralanmasına sebep olmuştur.
Sağ kalan personel suda yaralı olarak 1 saat bekledikten sonra bölgeye geri gelen E-11 tarafından sudan çıkarılmış ve 4 saat durdurulan bir karpuz yelkenlisine nakledilmiştir. Dofen'in batışı esnasında 1'i zabit 4 kişi kayboldu. Kaybolanlar arasından Makine Onb. Samsunlu Süleyman oğlu İsmail ve Makine Onb. İzmirli Hüseyin oğlu Ömer'in şehit oldukları tespit edilmiştir.
KAYNAKLAR
1- Ottoman Steam Navy 1828-1923
2- Çanakkale Savaşlarında Deniz Harekatı (Yüksek Lisans Tezi, Erdoğan Oran, 2007)
3- Deniz Ortasında Ölüme Meydan Okuyan Adamlar (1976, Rıza Lebip Asal)
4- 1.Dünya Savaşında Çanakkale Boğazı ve Marmara'da Denizaltı Muharebeleri (Yüksek Lisans Tezi, Kemal Koç, 2012)
5- Çanakkale Savaşlarında Denizaltıların Stratejik Rolü ve Önemi (Yüksek Lisans Tezi, Yunus Göregen, 2018)
